چرا بانک‌ها به دولت وابسته‌اند؟

وقتی بانک‌ها از وظیفه اصلی خود یعنی واسطه‌گری و اعطای تسهیلات خارج شده و به سمت سرمایه‌گذاری می‌روند، ریسک بالایی را به سپرده‌گذاران خود تحمیل می‌کنند. این موضوع می‌تواند با گذشت زمان، به زیان‌ده شدن بانک‌ها و وابستگی آنها به دولت منجر شود. در آمریکا زمانی می‌گفتند برخی از بنگاه‌ها و بانک‌ها بیش از حد بزرگ هستند که بخواهند ورشکسته شوند، اما دیدیم که در نهایت دولت آمریکا بزرگ‌ترین بانک‌های این کشور را نیز ورشکسته کرد و دارایی آنها را در اختیار گرفت.
 

چین در معرض خطری مشابه یونان

شباهت‌های اقتصاد این 2 کشور باستانی نگران‌کننده است

با مقایسه ابعاد اقتصادی چین و یونان می‌توان فهمید که چرا بحران مالی احتمالی چین می‌تواند نوعی از بحران اقتصادی یونان در مقیاس وسیع‌تر باشد؛ تنها تفاوت این دو بحران این است که شاید زمان بیشتری ببرد تا بحران اقتصادی چین با ابعادی مشابه بحران یونان رخ دهد.
 

آیا وضعیت یونان بهتر خواهد شد؟

پیامدهای مخالفت با شروط وام‌دهندگان

محمد العریان می نویسد: با این حال بازگشت یونان به عنوان یک عضو کامل منطقه یورو در شک و تردید قرار دارد. در واقع بدون مدیریت ماهرانه بحران، این کشور در معرض تبدیل به کشوری شکست خورده است.
 

ژنرال محمد ناصیف؛ درگذشت/ عنصر مؤثر روابط ایران و سوریه

در میان رجال کلیدی روابط ایران و سوریه، بی‌تردید ژنرال محمد ناصیف، بازیگری اساسی در تمام مراحل سرنوشت‌ساز هم‌پیمانی دمشق-تهران بود. محمد ناصیف خیر بک که اوایل هفته در دمشق درگذشت، از همان آغاز نقشی بی‌همتا در شکل‌گیری و تثبیت روابط دو کشور داشت و در اساسی‌ترین ابعاد منطقه‌ای همکاری دو کشور؛ از لبنان و فلسطین تا عراق نقش‌آفرینی کرد. وی با لقب ابووائل شناخته می‌شد و از سلک رجال دوران اسد پدر بود؛ ولی تا همین اواخر به‌عنوان مشاوری چیره‌دست در کنار بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، باقی ماند. با آنکه برای سال‌های طولانی رکنی اساسی در ساختار امنیتی و سیاسی سوریه به‌شمار می‌رفت و مهم‌ترین پرونده‌های سیاست خارجی از ایران، تا لبنان و عراق و رابطه با آمریکا به وی واگذار شده بود، همواره گمنامی را به شهرت و درسایه‌بودن را به میدان‌داری عرصه سیاست ترجیح می‌داد.
 

روزی که مصدق کنسولگری اسرائیل را بست

محمد مصدق، در دوران نخست‌وزیری، روابط سیاسی و دیپلماتیک ایران را با دو دولت قطع کرد. اول انگلیس که در ماجرای ملی‌شدن صنعت نفت صدمات زیادی به ایران زد و پس از آن با رژیم اسرائیل؛ روز ۱۶تیرماه ۱۳۳۰ دولت ایران به نخست‌وزیری مصدق در اوج درگیری با دولت انگلیس برای اجرای قانون ملی‌شدن نفت، روابط سیاسی و دیپلماتیک خود را با رژیم اسرائیل قطع کرد.
  

ماموریت اقتصادی پساتوافق

تا چند روز دیگر احتمالاً سرنوشت یکی از مهم‌ترین مسائل پیش روی ایران مشخص می‌شود. از قرار معلوم طرف‌های 1+5 و ایران تکلیف پرونده هسته‌ای ایران و مساله تحریم را مشخص خواهند کرد. گرچه برخی کارشناسان کماکان معتقدند: در این دوره نیز وضعیتی که از دو سال قبل ادامه داشته تمدید خواهد شد، اما ظن برخی دیگر بر این است که مذاکرات به ایستگاه پایانی رسیده است. در صورتی که فرض گروه دوم درست باشد، مهم‌ترین سوال پیش رو این است که با به نتیجه رسیدن مذاکرات، توقع این است که چه اتفاقی رخ دهد.
 

دشمن عربستان، ایران است یا مشکلات داخلی؟

اعتراضاتی که با دلارهای نفتی خاموش نمی‌شود

مقامات عربستانی حرف از تهدیدات دائمی ایران می‌زنند، اما تهدید اصلی برای عربستان درون این کشور نهفته است.
 

چه کسانی از لغو تحریم‌ها سود می‌برند؟

تاثیر توافق هسته‌ای بر اقتصاد ایران

میلیاردها دلار به خاطر فساد از بین رفته است. چندین تن از اعضای دولت احمدی‌نژاد در این رابطه دستگیر شده‌اند و چندین پرونده دیگر هم احتمالاً پس از توافق هسته‌ای بررسی خواهند شد.
 

گام‌های فوری برای کنترل اوضاع یونان

اقتصاد یونان در حال حاضر در بخش مراقبت‌های ویژه قرار دارد از آن جهت که بخش‌‌هایی از آن بویژه بخش بانکی این کشور در شرایط تعطیلی به سر می‌برد. این اقتصاد سرانجام از شرایط مراقبت‌های ویژه خارج خواهد شد و ضمن آنکه کوچک‌تر می‌‌شود به صورت دردناکی تغییر شکل خواهد داد، اما در این میان چنانچه برخی از تصمیم‌های مهم به سرعت گرفته شده و به طور مستمر پیگیری شود، می‌توان در بلندمدت شاهد رونق اقتصاد یونان نیز بود.
 

---

 

خوارج که بودند؟ خوارج که هستند؟

به بهانه ایام ضربت و شهادت مولا علی ع

اکنون که به بلیه «داعش» و تندروی و افراط گری گرفتار آمده‌ایم خوارج راباید بیش از هر چیز به خاطر «جهل مقدس» شناخت و بازشناخت و این ایام بهترین فرصت برای همین موضوع است.
 

از واقعیت تا موج خوش بینی

یک شاخص مهم بیکاری است که از معضلات اصلی اقتصاد ایران به شمار می رود. برخی تحلیلگران بر این باورند ورود پول به کشور، عامل به‌کارگیری نیروی کار می شود. اما به نظر می رسد نباید خیلی به این آمارها خوش بین بود چرا تا رشد بهره وری نیروی کار فاصله زیادی وجود دارد و در عین حال فضای کسب‌وکار هم چندان مناسب رشد و ارتقای اشتغال نیست.

 
 

سیاست بدون پیش شرط

هیچ پیش شرطی برای تک‌نرخی شدن ارز وجود ندارد. چرا اصلا پیش شرط برای یکسان‌سازی گذاشته شود؟ پول ارز از همه مردم است و دولت باید آن را به قیمت بازار و نه کمتر از آن به هر کس که متقاضی است بفروشد. فروش ارز به قیمت زیر بازار به هر فردی به معنی انتقال پول از جیب همه مردم به فرد خریدار است.

مدیریت بازار ارز در سناریوی توافق

اکنون اقتصاد ایران در آستانه حصول احتمالی توافق جامع هسته‌ای قرار گرفته است. سوال مهم در محافل سیاست‌گذاری، کارشناسی و عمومی این است که بازار ارز پس از توافق احتمالی به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ برای سیاست‌گذاران البته مهم‌تر آن است که بازار ارز چگونه باید مدیریت شود و به چه سمت و سویی هدایت شود؟ برای آنکه تمایل نیروهای بازار در تعیین مسیر آتی نرخ ارز در سناریوی توافق جامع را برآورد کنیم، باید چشم‌انداز دو سوی عرضه و تقاضای بازار ارز بررسی شود.
 

بررسی تاریخی- تحلیلی روند تحریم های هسته ای از سال 1384 تاکنون

ساختار ظالمانه و رو به گسترش تحریم های بین المللی که به بهانه فعالیت های صلح آمیز هسته ای طی یک دهه گذشته بر کشورمان تحمیل شده بود، پس از توافق ژنو ترک برداشت و در سایه تدبیر در سیاست خارجی رو به فروپاشی است

عادت خبری در فساد یقه‌سفیدها

کامبیز نوروزی: اهل رسانه می‌دانند که ازجمله معیارهای اهمیت خبر، یکی هم کمیابی خبر است. به همین دلیل است که مثلا خبر سقوط یک هواپیما، مهم‌تر از خبر تصادف دو خودرو است. روزانه صدها و شاید هزاران خودرو سواری در دنیا تصادف می‌کنند، ولی در سال شاید یک هواپیمای بزرگ هم سقوط نکند.
 

سرمایه اجتماعی و مسئله توافق هسته‌ای

سیدحسن موسوی‌چلک، رئیس انجمن مددکاری ایران: آنچه ما را در موقعیت بحرانی جنگ تحمیلی پیروز میدان کرد، چیزی جز سرمایه اجتماعی نبود، بنابراین در روزهای آتی، فارغ از اینکه توافقی صورت بگیرد یا نه، باید بیش از گذشته، تمرکزمان را روی موضوع سرمایه اجتماعی بگذاریم.

 

 

سالانه معادل 384 برابر دریاچه چیتگر بیابان می‌سازیم!

ناز شصت همگی مان با این آمار فراموش شده؛

سالانه حدود ۵۰ هزار هکتار در کشور بیابان زایی رخ می دهد که علت عمده آن برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی و استفاده بیش از حد از خاک است. از ۱۶۴ میلیون هکتار مساحت کشور، ۳۲ میلیون هکتار آن در محدوده بیابانی قرار دارد که از این میزان حدود ۷ میلیون هکتار آن کانون بحرانی هستند.

   

پردرآمدترین و بدهکارترین دولت تاریخ ایران را بشناسیم

افزایش بدهی دولت ها به بانک مرکزی معلول عدم انضباط مالی و شلختگی در تنظیم روابط میان درآمد ها و هزینه هاست.
 

تحکیم جایگاه کردها در ترکیه و سوریه

رویای پ.ک.ک محقق می‌شود؟

ورود اولین حزب کردمحور به پارلمان ترکیه لحظه‌ای تاریخی برای حقوق مدنی ترکیه بوده است؛ اما با توجه به اتفاقات دو سوی مرز، برنده اصلی این تحولات حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) است.
 

چرا نیمی از اقتصاد ایران مالیات نمی دهد؟

تبعیض در پرداخت مالیات؛

چیزی حدود نیمی از تولید ناخالص داخلی ایران دراختیار نهادهایی است که از پرداخت مالیات معاف هستند و این در کنار دیگر مانع های دریافت مالیاتِ واقعی از بنگاه های اقتصادی یعنی بهره ی ناچیز دولت ها از بزرگترین منبع درآمد برای اداره ی کشور.

---

 

بر اساس اعلام سازمان امور مالیاتی، درآمد پارسال کشورمان از دریافت انواع مالیات چیزی نزدیک به 52 هزار میلیارد تومان بوده که 20 هزار میلیارد تومان آن از محل مالیات بر ارزش افزوده ی درآمد کسب شده است. گفته می شود 50 درصد بودجه ی کشورمان باید از محل دریافت مالیات محاسبه شود. این نسبت در بودجه ی 783 هزار میلیارد تومانی پارسال معادل رقمی نزدیک به 400 هزار میلیارد تومان می شد. طبق ادعای مسوولان چیزی حدود 40 درصد بودجه ی سال گذشته را درآمدهای مالیاتی پوشش داد و این در شرایطی است که فاصله ی معناداری بین رقم های تقریبی 400 و 50 هزار میلیارد تومان به چشم می خورد.

هر چند گرفتن مالیات از شهروندان بابت دریافت خدمات شهری و اجتماعی که از آن برخوردار می شوند می تواند مهم ترین منبع درآمد برای دولت باشد اما تاکنون هیچ یکی از دولت ها در ایران نتوانسته اند بستر و ابزاری برای دریافت رقم واقعی مالیات فراهم سازند. مالیات در تمام کشورها و در تمام اقتصادها به رغم اینکه درصد متفاوتی دارد اما تعریفی یکسان برای آن در نظر گرفته شده است و آن هم این است که مالیات به مثابه یک نوع هزینه ی اجتماعی است که یکایک اعضای یک ملت در برابر بهره وری از امکانات و منابع یک کشور موظفند آن را پرداخت کنند تا توانایی های جایگزینی این امکانات و منابع فراهم شود.

این در حالی است که کشور ما علاوه بر نداشتن زیرساخت های نرم افزاری لازم برای محاسبه ی مالیات، مانع های بلندتری هم بر سر راه وصول درآمدهای مالیاتی پیش رو دارد که یکی از مهمترین آن ها معافیت ها و تبعیض های مالیاتی برای برخی از بنیادها و نهادها است. گزارش های منابع رسمی گواه این است که 50 درصد اقتصاد در اختیار بنیادهایی مانند «آستان قدس رضوی»، «قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا»، «بنیاد مستضعفان» و ... قرار دارد اما این نهادها از پرداخت هر گونه مالیات به دولت بابت خدماتی که دریافت می کنند معاف هستند. البته این نهادها اقتصاد شفافی هم برای محاسبه ی مالیات ندارند. هر چند در آذرماه سال گذشته نمایندگان مجلس شورای اسلامی مصوب کردند که آستان قدس رضوی موظف به پرداخت مالیات مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده است اما تاکنون هیچ گزارشی مبنی بر میزان وصول مالیات از این نهادها و زیر مجموعه هایش منتشر نشده است.

پیامد معافیت مالیاتی این شرکت ها تنها کاهش میزان درآمدهای مالیاتی نیست و بسیاری از شرکت های بزرگ اقتصادی کشورمان هم که مشمول پرداخت مالیات هستند فرار مالیاتی دارند؛ فراری که زمینه ی آن به ضعف های قانونی و همچنان که گفته شد نبود زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری برای محاسبه و دریافت مالیات بر می گردد. طبق اعلام رسمی سازمان امور مالیاتی، میزان فرار مالیاتی20 تا 25 درصد از تولید ناخالص ملی است که رقمی معادل 12 تا20میلیارد دلار در هر سال می شود. رقم 20 میلیارد دلاری با احتساب دلار سه هزار تومانی (نرخی متوسط بین نرخ آزاد و نرخ دولتی) به چیزی حدود 60 هزار میلیارد تومان می رسد. معنای این عددها این است که میزان فرار مالیاتی بیشتر از مقدار وصول آن است.

هر چند نبود شفافیت مالی و دستکاری درآمدها برای کاهش نرخ مالیات و نیز ضعف ساختارهای مالیاتی مهم ترین مانع وصول مالیات به شمار می رود اما کارشناسان اقتصادی مهم ترین علت اجرایی نشدن قانون مالیات و به روز نشدن آن را وابستگی به درآمدهای نفتی می دانند. طی سال های اخیر با وجود گسترش تحریم ها و کاهش قابل توجه درآمدهای نفتی، اقدامی موثر برای بهره جویی از درآمدهای مالیاتی صورت نگرفت حال آنکه درآمدهای مالیاتی می توانست جایگزینی مطمئن برای جبران تحریم های نفتی باشد. کارشناسان معتقدند فروش نفت به عنوان کالایی که قیمت آن خارج از کنترل و تابع شرایط بیرونی است یک منبع درآمدی نامطمئن است اما دولت همواره می تواند یک پیش بینی به نسبت واقعی و قابل اتکا از درآمدهای مالیاتی داشته باشد.

نکته ی دیگر اینکه بسیاری از شرکت ها در اظهارنامه های مالی میزان درآمدهای خود را کمتر از حد واقعی نشان می دهند تا مالیات کمتری را به دولت بپردازند. همین اظهارنامه ها که ناله های اقتصادی از آن بلند می شود مبنای تجارت بین المللی قرار می گیرد. در حالی که یکی از مهم ترین فرصت های فضای پساتحریم افزایش مناسبات تجاری است، سندهای مالی شرکت ها مبنای همکاری تجاری با شرکت های بین المللی قرار می گیرد حال آنکه بسیاری از این سندهای مالی برای کاهش نرخ مالیات دستکاری شده و نشانگر به صرفه نبودن و غیراقتصادی بودن فعالیت شرکت ها است.

ناظران افزایش درآمدهای مالیاتی به واسطه ی اجرای صحیح قانون و نه افزایش درصد نرخ آن را راهکار کسری بودجه و جبران کاهش درآمدهای مالیاتی می دانند اما باید دید راهکار افزایش وصول درآمدهای مالیاتی چیست؟ «علی طیب نیا» وزیر امور اقتصادی و دارایی در این درباره گفته است: براساس طرح جامع مالیاتی در مجموعه ی شیوه ها و رویه های مربوط به تشخیص مالیات، قوانین و مقررات و در خصوص سازمان اجرای مالیات، تغییرات زیادی پیش بینی شده است. وی افزایش 42 درصدی درآمدهای مالیاتی در سال گذشته را نه از محل افزایش نرخ مالیات بلکه براساس شناسایی دقیق تر مودیان مالیاتی عنوان کرد.

به این ترتیب یکی از مهم ترین راهکارهای افزایش درآمدهای مالیاتی شناسایی دقیق مودیان است که این امر در کنار اجرای طرح جامع سیستم الکترونیکی دریافت مالیات و الکترونیکی کردن پروسه ی تکمیل اظهارنامه ی مالیاتی و پرداخت آن و از همه مهم تر بازنگری دوباره در قانون مالیات می تواند درآمدهای مالیاتی را افزایش دهد. همچنین عده یی از کارشناسان معتقدند افزایش جرایم و شدت برخورد با کسانی که فرار مالیاتی دارند می تواند باعث پرداخت به موقع و شفاف مالیات شود.

اهمیت پرداخت مالیات و دریافت مالیات از سرمایه داران را می توان در کلام رهبر انقلاب نیز دریافت که تصریح داشته است: مالیات یک فریضه است. ما امروز از ضعفا مالیات می گیریم. از کارمند مالیات می گیریم. از کارگر مالیات می گیریم. از کاسب جزء مالیات می گیریم اما از فلان کلان سرمایه دار، فلان درآمددارِ بی حساب و کتاب مالیات نمی گیریم. فرار مالیاتی دارند، اینها جرم است. فرار مالیاتی جرم است.

هر چند فرار مالیاتی جرم محسوب می شود اما نهایتِ برخوردی که با بدهکاران مالیاتی می شود، ممنوع کردن خروج آنان از کشور است. این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته مالیات پشتوانه ی اصلی درآمدی محسوب می شود و بدهکاران مالیاتی جزو شهروندان بدحساب محسوب می شوند و جرایم سنگینی برایشان تعریف شده است.

از دیگر مانع های پرداخت مالیات، پیچیدگی فرایند پرداخت است. در این زمینه لازم است مقرراتی در جهت ساده سازی محاسبه و پرداخت و نیز و یکسان سازی نرخ های مالیاتی تدوین شود.

در شرایطی که کشور ما با بحران کمبود منبع و اعتبار ارزی و ریالی روبرو است درآمد 52 هزار میلیارد تومانی از مالیات که آن هم از قشر کارمند و متوسط جامعه گرفته می شود نمی تواند دردی را دوا کند و دولت باید سیاست هایی در جهت به کارگیری ابزار تشویقی و نه دستوری برای دریافت مالیات از کسب و کارهای مختلف در نظر بگیرد. کاهش نرخ مالیات برای خوش حساب ها، ارایه ی انواع امتیاز و تسهیلات برای بنگاه هایی که متعهد به پرداخت مالیات هستند در چارچوب ایجاد فضایی مناسب برای کسب و کار در بازارهای داخلی و خارجی می تواند از جمله این ابزارها و سیاست های تشویقی باشد.


ایرنا/