محمود میرلوحی:در ذات موضوع انتخابات رقابت و مقابله با انحصار و تکصدایی نهفته است. اولین نتیجه انتخابات این است که ممکن است مجلس کنونی جای خود را به مجلسی بدهد که در دیدگاه، سیاست و روش تفاوت داشته باشد.
فابیوس٬ موگرینی و فیشر در راه تهران؛
توافق هستهای ایران با کشورهای 1+5 عاملی شد تا پس از سالها شاهد ترافیک دیپلماتیک مقامهای جهان در تهران باشیم؛ اتفاقی که پس از دولت اصلاحات٬ کمتر شاهد بودیم.
هنوز یک ماه از توافق جامع هستهای میان جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5 نگذشته است که هر روز، رسانهها از آمدن هیاتی بلندپایه از کشورهای مختلف به تهران یا برنامهریزی آنها برای حضور در کشورمان خبری میدهند.
اگرچه از روزهای نخست روی کار آمدن دولت روحانی شاهد سفر مقامهای سیاسی و بینالمللی مختلفی به کشور بودهایم، اما با توافق هستهای، اشتیاق کشورهای دنیا برای حضور در ایران و سرمایهگذاری در کشور بیش از پیش شده و در این مدت نیز کشورهای اروپایی گوی سبقت را از سایر کشورها و به خصوص سایر اعضای حاضر در مذاکرات برای نزدیک شدن به تهران پس از تحریم ربودهاند و میخواهند جایگاه پیشین خود در ایران که به دلیل تحریمها از دست بودند، پس بگیرند.
وضعیت به گونهای است که میتوان گفتمان ﺗﻨﺶزداﯾﯽ در ﺣﻮزه ﺳﯿﺎﺳﺖ ﺧﺎرﺟﯽ و اقدامهای عملی را باعث گسترش ﻣﻨﺎﺳﺒﺎت اﯾﺮان ﺑﺎ ﮐﺸﻮرهای ﻣﺨﺘﻠﻒ جهان خواند.
آلمان؛ پیشرو حضور در ایران
در 22 ماه مذاکره هستهای میان جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+5، آلمان در جریان مذاکرات کمترین میزان مخالفت با طرحهای ارائه شده و بیشترین میزان همکاری برای رسیدن به توافق جامع هستهای در میان سه کشور اروپایی را داشتند. اشتیاق آلمان برای توافق از همان روزهای نخست هویدا شد؛ آنجا که فرانک والتر اشتاینمایر وزیر امور خارجه آلمان، نخستین فردی بود که از علاقه خویش برای حضور در ایران گفت و اظهار داشت که در آیندهای نزدیک به تهران سفر میکند.
وزیر امور خارجه آلمان با اشاره به سفر چندی پیش «مارکوس ادرر» معاون خود به تهران، خاطرنشان کرده بود که وزارت خارجه آلمان درباره این موضوع در تماس نزدیک با تهران بوده است.
هنوز یک هفته از مذاکرات هم نگذشته بود که هیاتی بلندپایه صدنفره سیاسی و اقتصادی به ریاست «زیگمار گابریل» معاون صدراعظم آلمان که وزیر اقتصاد و انرژی این کشور هم است، با هدف بازسازی روابط تجاری این کشور با ایران، برای سفری چند روزه به ایران آمد تا بنا به پیشبینی دویچهوله٬ آلمانیهای دورخیز صادرات ۱۱ میلیارد دلاری شان در ایران را تحکیم ببخشند. بدین ترتیب معاون صدراعظم آلمان که با سفر خود به ایران به طلسم 12 ساله روابط تهران و برلین پایان داد، در این سفر علاوه بر دیدار با وزرای نفت، اقتصاد، نیرو و اقتصاد با حسن روحانی، علی لاریجانی و محمدجواد ظریف نیز دیدار کرد.
بازبینی روابط ایران و اروپا با سفر موگرینی
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم بعد از تصویب این توافق در اتحادیه اروپا، گفت: به تهران سفر میکند و بهعنوان نماینده عالی اتحادیه اروپا، نقش حیاتی در مرحله اجرا (اجرای برجام) و هماهنگی کمیسیون مشترک توافق برعهده خواهم داشت. همه ما در تلاش برای حمایت از گامهای این توافق هستیم و من قصد دارم بهزودی به تهران سفر کنم٬ چراکه توافق با ایران امکان گشودن فصل جدیدی در روابط ایران و بین الملل را فراهم میکند.»
سفر موگرینی به تهران در حالی اهمیت پیدا میکند که او مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است و بیش از ٢٠ کشور اروپایی در مذاکرات هستهای نقشی نداشتهاند؛ اما همه آنها منتظر این توافق بودند تا به مبادلات اقتصادی خود با ایران سرعت ببخشند. موگرینی پیش از اینکه مسئولیت هماهنگی سیاست خارجی اتحادیه اروپا را برعهده بگیرد، وزیر خارجه ایتالیا بود و چندین بار محمدجواد ظریف دیدار کرده بود.
لوران فابیوس و گرد و خاکهای یک سفر
گرد و خاک سفر «لوران فابیوس» به ایران٬ قبل از خودش به تهران رسید. این چهره فرانسوی که عملکردش در دوران صدراتش در سمت نخست وزیری و همچنین ۲۲ ماه مذاکرات هستهای موجب شده مردم ایران از او دلخوشی نداشته باشند، حضور در ایران انتقادهای فراوانی را به دنبال داشته و انتقادهای به حضور او در ایران به اهرم فشار دیگری بر فعالیتهای دیپلماتیک دولت مبدل شده است.
فابیوس پیش از حصول توافق جامع هستهای دعوتنامه همتای ایرانی خود محمدجواد ظریف را دریافت کرده بود٬ اما پذیرش این دعوت را به پس از به دست آمدن توافق جامع هستهای موکول کرده بود.
وی در خصوص سفر خود به تهران گفته بود: همتای من محمدجواد ظریف پیش از این من را دعوت کرده بود اما من پیش از توافق به تهران نرفتم و فکر میکنم که اکنون همهچیز برای انجام این سفر محقق است.
به نظر میرسد که نخستین سفر لوران فابیوس به ایران به عنوان وزیر امور خارجه فرانسه بیشتر شکل و شمایل سیاسی داشته باشد. آخرین بار در سال 2003 میلادی، وزیر امور خارجه وقت فرانسه به تهران سفر کرده بود و پس از آن سفری در حد وزیر به تهران از سوی فرانسویها انجام نگرفته بود.
فابیوس با اشاره مستقیم به تاثیرپذیری این سفر از شکلگیری توافق جامع هستهای میان ایران و 1+5 گفت: این کاملا عادی است که پس از حصول توافق تاریخی اخیر، فرانسه و ایران بتوانند روابط عادی خود را از سر بگیرند. این توافق بازار جدیدی را خواهد گشود که فرانسویان پیشتر در آن حضور گستردهای داشتند.
فرانسه به دنبال تدوین نقشه راه تعمیق روابط دوجانبه
عصر روز پنجشنبه روسای جمهوری اسلامی ایران و فرانسه در گفتوگویی تلفنی بر تدوین یک نقشه راه برای توسعه و تعمیق روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تهران-پاریس تاکید کردند.
حسن روحانی در گفتوگو با فرانسوا اولاند، به امکانات و توانمندیهای گسترده ایران و فرانسه برای گسترش همکاریها اشاره کرده بود و اظهار داشته بود که «طی ۱۰ سال گذشته فرصتهای زیادی را دو کشور برای تعمیق و توسعه روابط از دست دادهاند و اکنون فرصت و زمان برای جبران گذشته فرا رسیده است» و همچنین برای انجام تعهدات هستهای در طرف٬ کمک اتحادیه اروپا را خواستار شده بود.
صف وزرای اروپایی برای حضور در ایران
اتریش به همراه سوئیس و عمان، از جمله کشورهایی بود که در طول 22 ماه مذاکرات هستهای، میزبان مذاکرات هستهای میان ایران و مسئولان شش قدرت جهانی بود و در این مدت نیز همواره از پیشبرد مذاکرات و حل مسئله هستهای ایران از طریق گفتوگو استقبال میکرد.
پیش از این نیز «سباستین کورتس» وزیر امور خارجه این کشور در اردیبهشت سال گذشته به ایران سفر کرد و با مقامهای عالی کشورمان به رایزنی پرداخت. انجام مذاکرات در وین کافی بود تا وزیر جوان اتریشی برای فراهم کردن برای همکاری دوجانبه شرکتهای ایرانی و اتریشی٬ از سفرش به همراه رئیس جمهور کشورش به تهران خبر بدهد
ایتالیا؛ مشتاق گسترش روابط با ایران
«پائولو جنتیلونی» وزیر امور خارجه ایتالیا از جمله کسانی است که در ماههای آتی به تهران خواهد آمد. او نیز همانند سباستین کورتز، از جمله کسانی است که پیش از توافق هستهای به تهران آمده بود و گفته بود که ایتالیا مشتاق گسترش روابط خود با ایران است.
«فدریکا گوییدی» وزیر توسعه اقتصادی ایتالیا نیز جنتیلونی را در سفر به تهران همراهی میکند تا زمینههای توسعه روابط اقتصادی دو کشور را با همتایان ایرانی خود مورد بررسی قرار دهد.
اسپانیا؛ درصدد ادامه تعمیق روابط سیاسی با تهران
«خوسه مانوئل گارسیا مارگالو» وزیر امور خارجه اسپانیا نیز اعلام کرده پس از فصل تابستان به همراه «آنا پاستور» و «خوسه مانوئل سوریا» وزیران امور زیرساختها و صنعت و معدن به ایران سفر خواهد کرد.
این وزیر امور خارجه اروپایی نیز از جمله کسانی است که در اسفند سال 92 به تهران سفر کرده بود و در این مدت نیز در چندین نوبت میزبان ظریف در مادرید بوده است. گارسیا مارگالو ماه جریان سفر رسمی رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان به اسپانیا، به ظریف گفته بود که مادرید درصدد ادامه تعمیق روابط سیاسی و اقتصادی با تهران است.
آسیاییها مشتاق حضور در ایران
سفر به ایران و اشتیاق برای حضور در بازارهای کشورمان البته مخصوص به قدرتهای اروپایی نیست. کشورهای آسیایی نیز چه پیش از توافق هستهای و چه پس از توافق هستهای همواره اعلام کردهاند آماده حضور در ایران هستند و لازمه این کار برداشتن موانع حضور از جمله تحریمها است.
در میانه آخرین دور از مذاکرات هستهای در وین نیز «کو تائه یانگ» قائم مقام و معاون وزارت امور خارجه کره جنوبی پس از بیش از ده سال به تهران آمد و مسئولان عالی وزارت خارجه کشورمان دیدار کرد.
چندی نیز برخی منابع اعلام کردند راجیو مهریشی قائم مقام وزیر دارایی هند، اوایل هفته آینده بهمنظور بحث درباره چگونگی پرداخت بدهیهای ناشی از واردات نفت، به ایران سفر خواهد کرد.
پالایشگاههای هندی به علت خریدهای نفتی، حدود 6.5 میلیارد دلار به ایران، عضو اوپک، بدهی دارند؛ زیرا از آن جاییکه کانالهای پرداخت بینالمللی در نتیجه تحریم های مالی غرب مسدود شده است، آنها نتوانستهاند این بدهی را تسویه کنند.
ایلنا
این روزها در حالی محمود احمدی نژاد در جایگاه شاکی، علیه معاون اول دولت، قد علم کرده که خودش به عنوان متشاکی چندین پرونده در دستگاه قضا دارد.
بیست ونهمین بخش از سلسله یادداشتهای جدید سرکیس نعوم:
چرا امریکا با ترکیه راه میآید در حالی که مواضعش با مواضع واشنگتن متفاوت است؟ یعنی این که در اعماق وجود خود طرح اسلامی سنی را در رقابت با طرح اسلامی ایرانی دارد.
از مسئول مهم در کاخ سفید که امور عراق را از نزدیک دنبال می کند، نظرش را درباره این که ایران می گوید، ارتش عراقی که در موصل فروپاشید، امریکایی بود چرا که بر آن نظارت می کرد، پرسیدم گفت: «ایران از این بازی ها می کند. این شیوه ایران در بازی است. به هر حال ما با ایران و دیگران تلاش می کنیم تا اوضاع را در عراق سامان دهیم.»
پرسیدم: «آیا چیزی درباره ادعای "پاکسازی" یا کارهای غیرانسانی که شایع می شود برخی گروه های شبه نظامی بعد از آزادی مناطقی که داعش با همکاری ارتش عراق اشغال کرد، انجام دادند، شنیده ای؟ آیا واقعا این خبرها صحیح است؟»
گفت: «بله، متاسفانه صحیح است و تلاش می کنیم که آن را رفع کنیم. آیت الله سیستانی، مرجع دینی شیعیان تلاش بسیاری در این زمینه می کند.»
پرسیدم: «آیا چیزی درباره تهدید داعش علیه بغداد و جنوب می دانی به ویژه بعد از آن که بخش گسترده ای از خاک عراق را به کنترل خود در آورد؟ به خصوص که گفته می شود وجود همین تهدید سبب شد تا به فکر بهبود اوضاع بغداد و حمایت از دروازه های جنوبی بر آیند؟ آیا می دانستید که برخی از رهبران سیاسی و حتی رسمی عراق در کمک به داعش برای ورود و تسلط بر این مناطق دست داشته اند؟»
جواب داد: «بله، همه این را می دانیم.»
پرسیدم: «پس چرا جلوی آنها را نگرفتید که این کارها را نکنند؟»
سکوت کرد و جواب نداد.
بعد از آن به سراغ مقام مسئول در کاخ سفید که از نزدیک امور ترکیه را دنبال می کند، رفتم. در ابتدای دیدارمان گفت: «ترکیه به امور پناهندگان سوریه در خاک خود توجه بسیاری می کند. با آن توافق کردیم که مخالفان سوری معتدل را آموزش دهد و به آنها سلاح بدهد. اما ترکیه با کردها و نیروهای حزب کارگران کردستان مشکل دارد. آنها دهه ها است که برای رسیدن به حقوقشان با دولت ترکیه می جنگند. آنکارا تلاش می کند این مشکل را با آنها حل کند. آنکارا همچنین به فکر دادن حقوق دیگری به آنها نیز هست. علاوه بر همه اینها به یکی از احزاب کرد اجازه حضور در انتخابات را داد علی رغم این که با آن مشکل دارد.»
بعد از آن درباره حزب عدالت و توسعه پرسیدم، گفتم: «چرا امریکا با آن راه می آید در حالی که مواضعش با مواضع شما متفاوت است؟ یعنی این که در اعماق وجود خود طرح اسلامی سنی را در رقابت با طرح اسلامی ایرانی دارد. هدف هر دوی آنها تسلط بر جهان عربی و اسلامی است. این حزب در داخل ترکیه دموکراسی را به چالش کشیده است و می خواهد صلاحیت های رئیس جمهور را بر خلاف قانون اساسی افزایش دهد.»
جواب داد: «ترکیه متحد قدیمی است، در مواقع سخت کنار ما ایستاد. ترکیه همچنین شریک ما در پیمان آتلانتیک شمالی است. علاوه بر آن کشوری قدرتمند و شکوفا است.»
نظر دادم: «اما ترکیه نقاط ضعف گوناگونی دارد. اگر اردوغان و حزب او به این نقاط ضعف توجه نکنند باعث آزار خودشان می شود و شاید این مساله دامن شما را هم بگیرد. در موضوع کردی، کردها به دنبال رسیدن به حقوق خود هستند و فکر می کنم در آخر حداقل به چیزی شبیه خودمختاری برسند.»
پرسید: «یعنی کشوری به وسعت همه سرزمین هایشان؟»
گفتم: «قطعا نه. جامعه جهانی به آنها چنین اجازه ای نمی دهد با وجود این که خاورمیانه در معرض جنگ های شعله ور است و ممکن است بیش از این گسترش یابد و رو به فروپاشی یرود.»
در پایان دیدارمان پرسیدم: «نظر شما درباره قبرس چیست؟»
جواب داد: «امریکا تلاش می کند قبرس یونانی نشین و ترک نشین را به گفت وگو ترغیب کند.»
دیپلماسی ایرانی